Tuesday, July 28, 2009

Greece, Ancient and Christian! Ελλάδα, Αρχαία και Χριστιανική

Οι επεμβάσεις που γίνονται στα διάφορα μνημεία/κτίσματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα είναι τριών τύπων:

α. Αλλαγή χρήσης: ένα κτήριο που χρησιμοποιείτο π.χ. για λατρεία δίδεται για κοσμική χρήση. Χάρη σε αυτή τη σηνήθεια πολλά μεγαλοπρεπή κτίσματα της αρχαιότητας διατηρούνται μέχρι τις μέρες μας: από το Θησείο και την Ακρόπολη που είχε μετατραπεί σε εκκλησία, στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης που μετατράπηκε σε τζαμί. Όσα (δημόσια) κτήρια δεν έχουν συνεχή χρήση καταστρέφονται, καθώς η συντήρησή τους απαιτεί πολλά έξοδα.

β. Επανάχρηση (οικοδομιού) υλικού: ήδη από την αρχαιότητα ήταν συχνότατο φαινόμενο. Η πλειοψηφία των κτισμάτων - και δη των επισημοτέρων ή δημοσίων κτησμάτων από την ύστερη αρχαιότητα μέχρι τον 19ο τουλάχιστον αιώνα ακολουθεί αυτή την μέθοδο. Η ανάσχεσή του γίνεται λόγω της ανάπτυξης της αρχαιολογίας, αλλά και της επένδυσης της νέας "επιστήμης" με εθνικιστική στοχοθεσία.

Οι δύο αυτές περιπτώσεις δεν έχουν κάποιο ιδεολογικό κίνητρο, αλλά γίνονται για πρακτικούς λόγους.

Υπάρχει ωστόσο και μία τρίτη παρέμβαση η οποία έχει αποκλειστικά ιδεολογικά κίνητρα και συχνά συνδυάζεται με μία από τις άλλες δύο:

γ. Απομάκρυνση/καταστροφή των συμβόλων που αναφέρονται σε ρευμα αντίθετο από το κυρίαρχο ιδεολογικό. Η επέμβαση αυτή συχνά κωδικοποιείται με τη μορφή προκαταλήψεων και η έντασή της διαφέρει όχι μόνο από εποχή σε εποχή αλλά και από περιοχή σε περιοχή. Παραδείγματα τέτοια είναι η καταστροφή από τους πρώτους Χριστιανούς γλυπτών και άλλων απεικονίσεων των αρχαίων θεών. Στη λαϊκή αντίληψη αυτοί οι "ψευδείς θεοί" ταυτίζονται με δαίμονες και άρα πρέπει να καταστραφούν, ενώ νεώτερη εκδοχή αυτής της αντίληψης είναι οι εικονοκλάστες που ζητούν την καταστροφή κάθε απεικόνισης και λατρείας της απεικόνισης του θείου. Αυτό με τη σειρά του θα μεταφερθεί και στο Ισλάμ που αρνείται την απεικόνιση θεού ή ανθρώπου, πράγμα που έχει ως συνέπεια την καταστροφή ή την επικάλυψη τουλάχιστον των αγιογραφιών σε όσες εκκλησίες μετατρέπονται σε τζαμιά. Για αυτό και σε περιόδους έντασης η βεβύλωση των εκκλησιών γίνεται με τη συστηματική απόξιση των ματιών των εικονιζομένων αγίων, καθώς στη λαική αντίληψη τα μάτια είναι το κέντρο της μαγικής δύναμης κλπ κλπ. Αντίστοιχα για αυτό και η καταστροφή των αρχαίων αγαλμάτων ξεκινάει από την καταστροφή της κεφαλής του αγάλματος, ενώ συχνές είναι οι περιπτώσεις αρχαιολογικού στρώματος που περιέχει ακέραια αγάλματα ζώων μαζί με παντελώς ή μερικώς καταστραμμένα αγάλματα ανθρωπίνων μορφών, καθώς τα δεύτερα δέχτηκαν το μένος των Νεο-χριστιανών ως απεικονίσεις δαιμόνων.

Σημειώνουμε ότι ειδικά για τα αγάλματα η ιδεολογία συνδέθηκε με το πρακτικό αφού τα πελεκισμένα τμήματα των αγαλμάτων συνχά οδηγούνταν στην συνέχεια στην ασβεστοκάμινο.

Κατά συνέπεια είναι εν γένει σωστό ότι τα κτήρια καθ'εαυτά δεν καταστράφηκαν συστηματηκά από τους Χριστιανούς. Τα έργα τέχνης όμως καταστράφηκαν συστηματικότατα.

...........................................................

Για το προκείμενο βέβαια το θέμα δεν είναι ιστορικό ούτε θα έπρεπε να σταθούμε απλά στην ιστορική ακρίβεια των παρουσιαζομένων στο φιλμάκι. Η ουσία είναι ότι το Κράτος αποδέχτηκε να υποκύψει σε πιέσεις της Εκκλησίας και να λογοκρίνει το έργο ενός δημιουργού. Η πράξη αυτή είναι πολλαπλώς κολάσιμη: και σε ηθικό επίπεδο (λογοκρισία της δημιουργίας) και σε νομικό επίπεδο (αλλαγή του έργου ενός δημιουργού χωρίς τη συγκατάθεσή του) αλλά και σε πολιτικό επίπεδο (χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους).

Και στο τρίτο επίπεδο η παρούσα Κυβέρνηση κατάφερε να ξαναποδείξει ότι η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο επίπεδο των Τριτοκοσμικών Θεοκρατειών, όπου η πολιτική δεσμεύεται από τη Θρησκεία, οι πολιτικοί προσκηνούν τους παπάδες και το Κράτος σφιχταγγαλιάζεται με την Εκκλησία.

Monday, July 27, 2009

The Censured Video



This is the censured video. The Scene that was cut starts at about 1:30.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ ΣΤΑ «ΝΕΑ», ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΤΑΙΝΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ «Επιτέλους, να γίνουμε πιο δημοκρατικοί», Ta Nea (27.07.2009)

TRANSLATION FROM THE GREEK ORIGINAL:

Interview of Kostas Gavras for “Nea”, about the censure of his film in the Acropolis Museum. “We must at last become more democratic”.

“In Greece various priesthoods do as they please” declared to “NEA” the filmmaker of international renown Kostas Gavras, part of whose film was cut at the New Acropolis Museum after a decision of the Ministry of Culture and following the orders of the Holy Synod, because it presented black figures hacking at the marbles of the Parthenon – which were interpreted by the Holy Synod as “orthodox priests”.

“Greece, ubfortunately, does not have much to do with Europe and Democracy. And it is not just the state, which has the greatest part of the blame, but each one of us wants to be both policeman and judge. We must finally become more democratic and more civilised Europeans. Normal human beings…”, the filmmaker of international renown Kostas Gavras declared to “NEA” yesterday, talking about the provocative censorship on the orders of the Holy Synod, of an informational short film at the New Acropolis Museum, which has caused a storm of reactions and has been transmitted around the world by international news agencies (Reuters, Αssociated Ρress).

The short film which is shown in the antechamber of the glass room with the sculptures of the Parthenon, whose harsly chopped up by the Ministry of CUture, after a pressing “note” of the Church, because it presented black figures hammering at the marbles of the ancient temple, which were references to orthodox priests according to the Holy Synod. And this, despite it being commonly known that hundreds of churches were built on the rubble of ancient temples utilising parts of the destroyed temples or pieces of ancient statues.

“It is unacceptable that our State summits to the pressure of representatives of the Church and goes on to intervene in a film that speaks of historical facts”, was the first reaction of Kostas Gavras. “The Church always denies reality, so as to save its dogma. I thought that Greece had escaped from all this small-mindedness”.

“The Acropolis Museum, created a 13 minute video, so as to inform its visitors”, mentioned the president of the Organism of the Construction of the New Acropolis Museum Demetris Pantermalis, in a communiqué on Saturday. “In the enumeration of the adventures of the Parthenon from antiquity to modern times, the work team borrowed a clip of one minute and forty seconds from a documentary by Kostas Gavras, to illustrate the destruction [it suffered]. Certain people interpreted the small figures (in cartoon form) which climb the ladders, as men of the cloth and not [just] people of that time. So as to avoid misunderstandings and bearing in mind that the period of destruction is certain beyond doubt, but the circumstances are unknown, it was decided that the [verbal] reference to the fact remain but that a scene of 12 seconds be removed. This scene in any case had nothing to do with the essence and certainly does not constitute any form of censorship”.

“I am sorry for the poor director of the museum, because he tried to find excuses for the inexcusable”, answered speaking to “NEA” Kostas Gavras. “It is obvious that he followed orders coming from ministerial heights. He could have, as would have been done in any democratic country, phoned me and we could have discussed it. This is not the first time this has happened. It has happened many times in the past. The statues that were created in ancient Greece were made to the creators taste, and nobody said anything to him. Here the Priesthoods do as they please”.

“No respect for historical truth”

The decision of the Ministry of Culture for the cutting of the film caused the strong reaction of PASOK [principal opposition party], calling it “politically unacceptable”. “The decision does not respect the historical truth and insults the artistic work”, mentioned in her announcement the political representative of PASKO for questions of Culture, Maria Damanaki.

A History of Ecclesiastical Censureship

1925: The Church demands that the ministry of education fire the professors of the Marasleio Academy for “perverting the Greek language”.

1954: The Holy Synod demands the excommunication of Nikos Kazatzakis for his books “The Last Temptation” and “Captain Michalis”.

1991: The Bishop of Florina stops the filming of Theo Angolopoulos’ film “The Suspended Step of the Stork”, because it “attacks moral customs”.

1995: Persons under the instructions of the Bishopric of Thessolonike acause violence at a concert in the Rotonda of Thessolonike, and demand that it be used as a church.

2000: Following a lawsuit of a “Christian association” the Court of first instance of Thessalonike condemns as a “malicious blasphemy’ the contents of the book «Μ in the nth power» of Mimis Androulakis and orders its temporary ban.

2003: By order of the persecutor the comic book “The Life of Christ” of the Austrian Gerhart Hadered was withdrawn.

The work of the Belgian Thierry De Cordier is taken down, considered “blasphemous” at the international exposition “Outlook”.

2004: After the demand of a Bishop “Ploutos” of Aristophanes (with Lakis Lazopoulos” and the “Seven against Thebes” (with Giorgos Kimoulis) are “exiled” from a small outdoor theatre that was next to a church, in Thebes.
..................................................................................

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ ΣΤΑ «ΝΕΑ», ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΤΑΙΝΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ «Επιτέλους, να γίνουμε πιο δημοκρατικοί», Ta Nea (27.07.2009)


«Στην Ελλάδα διάφορα Ιερατεία κάνουν ό,τι θέλουν», δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο διεθνούς φήμης σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς, μέρος του φιλμ του οποίου περικόπηκε στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού και κατ΄ επιταγήν της Ιεράς Συνόδου, επειδή εμφάνιζε μαύρες φιγούρες να πελεκούν τα μάρμαρα του Παρθενώνα- τις οποίες η Ιερά Σύνοδος θεώρησε ως «ορθόδοξους ιερείς»
«Η Ελλάδα, δυστυχώς, δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την Ευρώπη και τη Δημοκρατία. Και δεν είναι μόνο ζήτημα κράτους, που έχει τη βασική ευθύνη, αλλά καθένας από μας θέλει να γίνει ταυτόχρονα χωροφύλακας και δικαστής. Πρέπει επιτέλους να γίνουμε πιο δημοκρατικοί και πιο πολιτισμένοι Ευρωπαίοι. Κανονικοί άνθρωποι...», δήλωσε χτες στα «ΝΕΑ» ο διεθνούς φήμης σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς για την προκλητική λογοκρισία κατ΄ εντολήν της Ιεράς Συνόδου σε ενημερωτικό φιλμάκι του στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης, η οποία έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων και έχει κάνει το γύρο του κόσμου μέσω διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων (Reuters, Αssociated Ρress).

Το φιλμάκι, που προβάλλεται στον προθάλαμο της γυάλινης αίθουσας με τα γλυπτά του Παρθενώνα, περικόπηκε βάναυσα από το υπουργείο Πολιτισμού ύστερα από πιεστικό «διάβημα» της Εκκλησίας, επειδή εμφανίζονταν να σφυροκοπούν τα μάρμαρα του αρχαίου ναού μαύρες φιγούρες, οι οποίες κατά την Ιερά Σύνοδο παρέπεμπαν σε ορθόδοξους ιερείς. Και αυτό παρ΄ ότι είναι παγκοίνως γνωστό πως εκατοντάδες ναοί χτίστηκαν πάνω στα διαλυμένα κατάλοιπα αρχαίων ναών και με τα αρχιτεκτονικά μέλη τους ή κομμάτια αρχαίων αγαλμάτων.

«Είναι απαράδεκτο να υποκύπτει η Πολιτεία στις πιέσεις εκπροσώπων της Εκκλησίας και να παρεμβαίνει σε ένα φιλμ που αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα», ήταν η πρώτη αντίδραση του Κώστα Γαβρά. «Η Εκκλησία πάντοτε αρνείται την πραγματικότητα, για να σώσει το δόγμα της. Νόμιζα ότι η Ελλάδα είχε ξεφύγει από όλες αυτές τις μικρότητες».

«Το Μουσείο Ακρόπολης, για ενημέρωση των επισκεπτών του, δημιούργησε ένα video 13 λεπτών», ανέφερε από την πλευρά του σε δήλωσή του, το Σάββατο, ο πρόεδρος του Οργανισμού Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής. «Στην απαρίθμηση των περιπετειών του Παρθενώνα από την αρχαιότητα έως τα νεώτερα χρόνια, για την απόδοση των καταστροφών η ομάδα εργασίας δανείστηκε ένα απόσπασμα ενός λεπτού και 40 δευτερολέπτων από ένα ντοκιμαντέρ του Κώστα Γαβρά. Ορισμένοι εξέλαβαν τις μικρές μορφές (σε κινούμενα σχέδια) που αναρριχώνται σε κλίμακες ως ρασοφόρους και όχι ως ανθρώπους της εποχής. Προς αποφυγήν κάθε παρεξήγησης και δεδομένου ότι η μεν περίοδος καταστροφής είναι πέραν κάθε αμφιβολίας, αλλά οι συνθήκες άγνωστες, κρίθηκε σκόπιμο να παραμείνει η αναφορά στο γεγονός ως είχε και να εκπέσει ένα πλάνο 12 δευτερολέπτων, το οποίο έτσι και αλλιώς δεν έχει σχέση με την ουσία και ασφαλώς δεν αποτελεί κανενός είδους λογοκρισία».

«Λυπάμαι πολύ τον φουκαρά τον διευθυντή του μουσείου, γιατί προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα», απαντούσε μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Γαβράς. «Προφανώς εξετέλεσε άνωθεν υπουργικές εντολές. Θα μπορούσε, όπως θα γινόταν σε κάθε δημοκρατική χώρα, να με πάρει τηλέφωνο και να το κουβεντιάσουμε. Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό. Έχει γίνει πάρα πολλές φορές στο παρελθόν. Τα αγάλματα που έφτιαχναν στην αρχαία Ελλάδα τα έκανε καθένας όπως ήθελε και κανείς δεν του έλεγε τίποτα. Εδώ διάφορα Ιερατεία κάνουν ό,τι θέλουν».


«Δεν σέβεται την ιστορική αλήθεια»

Στην απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού για περικοπή του φιλμ αντέδρασε έντονα και το ΠΑΣΟΚ, που τη χαρακτήρισε «πολιτικά απαράδεκτη». «Η απόφαση δεν σέβεται την ιστορική αλήθεια και προσβάλλει το καλλιτεχνικό έργο», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η πολιτική εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ για θέματα Πολιτισμού, Μαρία Δαμανάκη.


Ιστορίες εκκλησιαστικής λογοκρισίας

1925: Η Εκκλησία απαιτεί από το υπουργείο Παιδείας την απομάκρυνση καθηγητών της Μαρασλείου Ακαδημίας ως «διαστροφείς της ελληνικής γλώσσας».

1954: Η Ιερά Σύνοδος ζητεί αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη για τον «Τελευταίο πειρασμό» και τον «Καπετάν Μιχάλη».

1991: Ο Μητροπολίτης Φλωρίνης σταματά τα γυρίσματα της ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Το μετέωρο βήμα του πελαργού», γιατί «πλήττει τα χρηστά ήθη». 1995: Καθοδηγούμενοι από τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης βιαιοπραγούν σε συναυλία στη Ροτόντα, διεκδικώντας χρήση της ως ναού.

2000: Με μήνυση «χριστιανικού σωματείου», το Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης κρίνει ως «κακόβουλη βλασφημία» το περιεχόμενο του «Μ εις την ν» του Μίμη Ανδρουλάκη και το απαγορεύει προσωρινά.

2003: Με εισαγγελική παραγγελία αποσύρεται ως «βλάσφημο», το κόμικ «Ζωή του Ιησού» του Αυστριακού Γκέρχαρντ Χάντερερ (πρόσφατα δικαιώθηκε).

Αποκαθηλώνεται ως «βλάσφημο» έργο του Βέλγου Τιερί Ντε Κορντιέ στη διεθνή εικαστική έκθεση Οutlook.

2004: Με αίτημα μητροπολίτη εξορίζεται ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη (με τον Λάκη Λαζόπουλο) και οι «Επτά επί Θήβας» (με τον Γιώργο Κιμούλη) από υπαίθριο θεατράκι δίπλα σε ναό, στις Σέρρες.

.............................................................................


See also/Δείτε:
Die Welt: http://www.welt.de/die-welt/kultur/article4198638/Wie-orthodoxe-Priester-die-Akropolis-zerstoerten.html
Reuters: http://www.reuters.com/article/filmNews/idUSTRE56P1NU20090726