Οι επεμβάσεις που γίνονται στα διάφορα μνημεία/κτίσματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα είναι τριών τύπων:
α. Αλλαγή χρήσης: ένα κτήριο που χρησιμοποιείτο π.χ. για λατρεία δίδεται για κοσμική χρήση. Χάρη σε αυτή τη σηνήθεια πολλά μεγαλοπρεπή κτίσματα της αρχαιότητας διατηρούνται μέχρι τις μέρες μας: από το Θησείο και την Ακρόπολη που είχε μετατραπεί σε εκκλησία, στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης που μετατράπηκε σε τζαμί. Όσα (δημόσια) κτήρια δεν έχουν συνεχή χρήση καταστρέφονται, καθώς η συντήρησή τους απαιτεί πολλά έξοδα.
β. Επανάχρηση (οικοδομιού) υλικού: ήδη από την αρχαιότητα ήταν συχνότατο φαινόμενο. Η πλειοψηφία των κτισμάτων - και δη των επισημοτέρων ή δημοσίων κτησμάτων από την ύστερη αρχαιότητα μέχρι τον 19ο τουλάχιστον αιώνα ακολουθεί αυτή την μέθοδο. Η ανάσχεσή του γίνεται λόγω της ανάπτυξης της αρχαιολογίας, αλλά και της επένδυσης της νέας "επιστήμης" με εθνικιστική στοχοθεσία.
Οι δύο αυτές περιπτώσεις δεν έχουν κάποιο ιδεολογικό κίνητρο, αλλά γίνονται για πρακτικούς λόγους.
Υπάρχει ωστόσο και μία τρίτη παρέμβαση η οποία έχει αποκλειστικά ιδεολογικά κίνητρα και συχνά συνδυάζεται με μία από τις άλλες δύο:
γ. Απομάκρυνση/καταστροφή των συμβόλων που αναφέρονται σε ρευμα αντίθετο από το κυρίαρχο ιδεολογικό. Η επέμβαση αυτή συχνά κωδικοποιείται με τη μορφή προκαταλήψεων και η έντασή της διαφέρει όχι μόνο από εποχή σε εποχή αλλά και από περιοχή σε περιοχή. Παραδείγματα τέτοια είναι η καταστροφή από τους πρώτους Χριστιανούς γλυπτών και άλλων απεικονίσεων των αρχαίων θεών. Στη λαϊκή αντίληψη αυτοί οι "ψευδείς θεοί" ταυτίζονται με δαίμονες και άρα πρέπει να καταστραφούν, ενώ νεώτερη εκδοχή αυτής της αντίληψης είναι οι εικονοκλάστες που ζητούν την καταστροφή κάθε απεικόνισης και λατρείας της απεικόνισης του θείου. Αυτό με τη σειρά του θα μεταφερθεί και στο Ισλάμ που αρνείται την απεικόνιση θεού ή ανθρώπου, πράγμα που έχει ως συνέπεια την καταστροφή ή την επικάλυψη τουλάχιστον των αγιογραφιών σε όσες εκκλησίες μετατρέπονται σε τζαμιά. Για αυτό και σε περιόδους έντασης η βεβύλωση των εκκλησιών γίνεται με τη συστηματική απόξιση των ματιών των εικονιζομένων αγίων, καθώς στη λαική αντίληψη τα μάτια είναι το κέντρο της μαγικής δύναμης κλπ κλπ. Αντίστοιχα για αυτό και η καταστροφή των αρχαίων αγαλμάτων ξεκινάει από την καταστροφή της κεφαλής του αγάλματος, ενώ συχνές είναι οι περιπτώσεις αρχαιολογικού στρώματος που περιέχει ακέραια αγάλματα ζώων μαζί με παντελώς ή μερικώς καταστραμμένα αγάλματα ανθρωπίνων μορφών, καθώς τα δεύτερα δέχτηκαν το μένος των Νεο-χριστιανών ως απεικονίσεις δαιμόνων.
Σημειώνουμε ότι ειδικά για τα αγάλματα η ιδεολογία συνδέθηκε με το πρακτικό αφού τα πελεκισμένα τμήματα των αγαλμάτων συνχά οδηγούνταν στην συνέχεια στην ασβεστοκάμινο.
Κατά συνέπεια είναι εν γένει σωστό ότι τα κτήρια καθ'εαυτά δεν καταστράφηκαν συστηματηκά από τους Χριστιανούς. Τα έργα τέχνης όμως καταστράφηκαν συστηματικότατα.
...........................................................
Για το προκείμενο βέβαια το θέμα δεν είναι ιστορικό ούτε θα έπρεπε να σταθούμε απλά στην ιστορική ακρίβεια των παρουσιαζομένων στο φιλμάκι. Η ουσία είναι ότι το Κράτος αποδέχτηκε να υποκύψει σε πιέσεις της Εκκλησίας και να λογοκρίνει το έργο ενός δημιουργού. Η πράξη αυτή είναι πολλαπλώς κολάσιμη: και σε ηθικό επίπεδο (λογοκρισία της δημιουργίας) και σε νομικό επίπεδο (αλλαγή του έργου ενός δημιουργού χωρίς τη συγκατάθεσή του) αλλά και σε πολιτικό επίπεδο (χωρισμός Εκκλησίας-Κράτους).
Και στο τρίτο επίπεδο η παρούσα Κυβέρνηση κατάφερε να ξαναποδείξει ότι η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο επίπεδο των Τριτοκοσμικών Θεοκρατειών, όπου η πολιτική δεσμεύεται από τη Θρησκεία, οι πολιτικοί προσκηνούν τους παπάδες και το Κράτος σφιχταγγαλιάζεται με την Εκκλησία.
No comments:
Post a Comment